Week 1

Jambo! Karibu! Habari? Nzuri! Nafurahi kukufahamu!

Amsterdam – Istanbul – Dar es Salaam - Mwanza
Woensdagnacht komen we aan op de luchthaven van Dar es Salaam. Hier volgt meteen een “medische check” naar Ebola en vaccinatiecontrole. Een jongen in een witte jas slaat letterlijk vlug ons vaccinatiepaspoort open en kijkt één seconde. Hierna mogen we direct aansluiten in de rij voor ons visum. Meteen diezelfde ochtend vliegen we door naar Mwanza.

In Mwanza hebben we een afspraak met Anne Kuijs. Een Nederlandse Ergotherapeut, welke al diverse jaren in Afrika werkzaam is. Momenteel werkt ze in het Sekou Toure Hospital te Mwanza. Hier houdt ze zich bezig met een brandwondenprogramma gesponsord door de Amerikaanse Elma Foundation. Dit programma is specifiek gericht op kinderen met brandwonden. Mensen kennen hier geen gevaar wat betreft verbranding. Ze weten dan ook niet waar ze hun kinderen voor moeten behoeden. Wanneer men eenmaal een brandwond heeft, weet men hier niet mee om te gaan. Alles wat men denkt dat helpt smeert men op de wond. Ook de oorzaak van de verbranding is soms te bizar voor woorden. 10% van de behandelde brandwondpatiëntjes is verbrand als gevolg van het straffen door de ouders!

Na meegekeken te hebben met de oefentherapie van Anne worden we naar de afdeling Fysiotherapie gebracht. Hier worden we met open armen ontvangen en de hemd van ons lijf gevraagd. Een van de Fysiotherapeuten neemt ons mee naar de Private Ward, waar we meteen losgelaten worden op twee CVA Patiënten. Hoezo Mobility Milestones!? Een hartslag en bloeddruk om van te huilen, nagenoeg geen spierkracht in rechter arm/been en totaal geen rompbalans.
Hier maakt het allemaal niets uit. Lopen!! No pain, no gain…. Je houdt je hart vast!

Bij de volgende patiënt krijgen we handschoenen aangereikt die ongeveer tot onze oksels komen. De Fysiotherapeut zelf trekt nog een extra paar handschoenen aan. Alle alarmbellen beginnen te rinkelen! Wat heeft die man onder de leden? HIV…. Aangezien het hier de normaalste zaak van de wereld is, weet je dat je hiermee geconfronteerd gaat worden. Dat neemt niet weg dat het toch even wennen is.


Busrit Mwanza - Kasulu
Zaterdagochtend 3.00 AM. De wekker gaat! Op naar het busstation van Mwanza voor de busrit naar Kasulu. Taxistandplaats om de hoek dus dat komt helemaal goed! De tweede grootste stad van Tanzania, maar geen taxi te bekennen!!! Alleen irritante motortaxi’s die deze Mzungu (blanke) wel met volle bepakking naar het busstation (9 km buiten de stad over een onverlichte weg vol met drempels en gaten) willen brengen. Tsjaa daar sta je dan… Gelukkig tref je soms ook een vriendelijke of beter gezegd doortrapte Tanzaniaan die ongevraagd een taxi voor je ronselt. Bij het instappen kan hij maar niet genoeg benadrukken dat hiervoor betaald moet worden. Nou wat denk je zelf?! Ok dikke doeiii..

Volledig omringd door de lokale bevolking, op elkaar geplet op een 1 ½ zits bankje en doordrenkt met een penetrante zweet- en vislucht vertrekken we uiteindelijk om 05.30 AM richting Kasulu.
Het eerste stukje van de reis verloopt voorspoedig! Ja ok, ze rijden hier als gekken, maar hoezo veel stof? “Prima” infrastructuur hier! Na de overtocht met de veerboot begint het ons duidelijk te worden waar men ons voor waarschuwde. Vanaf hier is de gehele weg naar Kasulu “Under Construction”! Met dezelfde snelheid als op de verharde weg scheurt men hier over een provisorisch aangelegd ventwegje. Is het wel aangelegd? Gaten, hobbels, stof, stof en alleen maar stof. Als gevolg hiervan worden de ramen van de bus dichter gedaan en loopt de temperatuur en de “frisse” lucht in de bus op. Vanaf dit punt nog 10 uur te gaan…. Een hel zou je denken. Toch is niets minder waar. Een onvergetelijke ervaring! Het uitzicht maakt alles meer dan goed! Dankzij het regenseizoen is alles prachtig groen! Overal zie je kleine dorpjes met huisjes van leem en stro. Wanneer de bus stopt bij een bushalte, komt de lokale bevolking direct aangesneld. Frisdrank, koekjes, bananen, brood, nootjes alles proberen ze aan je te slijten. Zittende in de bus beginnen we te acclimatiseren en er aardig te wennen aan het idee hoe mensen hier wonen en waar wij aan het einde van deze busreis terecht gaan komen.


Holland House
Na een vermoeiende, maar geweldige bumpy & dusty busrit van 11 uur zijn we eindelijk aangekomen in Kasulu! Op het busstation worden we opgewacht door het ziekenhuispersoneel en naar onze plaats van bestemming gebracht; het Kabanga Hospital. Hier volgt de kennismaking met de nonnen, welke verantwoordelijk zijn voor ons onderdak en avondeten. Jaaaa wij moeten hier bidden voor het eten!! Geweldige dames waar je ontzettend mee kunt lachen. Na diverse uitstapjes en de opmerkingen die tijdens het avondeten heen en weer gaan is ons beeld van “de Non” 180 graden omgedraaid. In the name of god? Whahahaha!!

Na de kennismaking krijgen we toegang tot het Holland House. Vanaf morgen verblijven we hier de komende 13 weken met 4 Nederlandse studenten Verpleegkunde en niet te vergeten onze “waakhond” Tiba. Op en top primitief! Douchen? Dat doen wij hier met koud water uit een teil. Elektriciteit? Iedere dag weer een grote verrassing of de muizen niet aan de bekabeling van de stopcontacten hebben geknaagd. Internet? Dagelijks leggen we voldoende kilometers af op zoek naar bereik. Wel goed trouwens die lichaamsbeweging! Sporten… dat kennen ze hier namelijk niet echt. Vooral hardlopen is ontzettend vreemd. Toeschouwers genoeg! Voor je het weet lopen er hordes enthousiaste kinderen achter je die op blote voeten bij je aansluiten. Geweldig!! Zo enthousiast als ze met je meelopen, zo enthousiast marcheren ze in de ochtend met tientallen luidruchtig voor je kamerraam door naar school. Een wekker zetten is niet meer nodig! Ook zijn wij inmiddels erg goed in het handmatig wassen van onze kleding. Al vragen we ons af wat het geheim is van de lokale bevolking om hun kleding wit te houden. Onze kleding is namelijk na 5 dagen al voorzien van een bruine filterlaag.

Slapen doen we hier prima! Onze kamers zijn ruim en de muren zijn door voorgaande studenten versierd. Liggend onder onze klamboes, stinkend naar de Deet en “gedrogeerd” door de Malariatabletten dromen we erop los. Tijdens het ontbijt vragen we elkaar af: Heb jij dat vannacht ook gehoord? Waren dat nu marcherende mannen? Was het een gillende vrouw? Was dit echt of heb ik het weer gedroomd?
Kabanga Hospital: Physiotherapy Department
Eerste werkweek!! Deze week stond in het teken van observatie naar de huidige gang van zaken op de afdeling Fysiotherapie. Hier werkt Joshua James, Fysiotherapeut, onze begeleider en tolk. Joshua ziet hier de patiënten zowel klinisch als poliklinisch.

Tot op heden hebben wij poliklinisch (op de praktijk) voornamelijk patiënten gezien met lage rugklachten, contracturen, knieklachten, Cerebral Palsy, restverschijnselen na een CVA en Lepra. Patiënten worden snel ontslagen uit het ziekenhuis en zijn daarna niet zo therapietrouw als wij gewend zijn. Dit heeft vaak te maken met de kosten van de behandeling, de afstand naar het ziekenhuis en de thuissituatie. Wat een verschil met Nederland! Strakke agendaplanning? No way! Ze hebben niet eens een agenda! Maybe the patient will come today or tomorrow or next week…
30 minuten per patiënt? Hier trekken ze er gerust wat langer voor uit. Een medische diagnose bij een röntgenfoto of MRI? Hoezo is dat nodig? Iedereen beschikt toch over een paar “röntgenogen”? Profielherkenning nog nooit van gehoord….Pijn, pijn, ik heb echt werkelijk OVERAL pijn! Is de loopbrug bedoeld voor Fysiotherapie? Hier fungeert hij als wasrek! De oefenzaal is qua oppervlakte eigenlijk best prima! De uitrusting oud. Krukken, looprekjes, rolstoelen, balansballen en balansmatjes. Alles is er, maar ligt of staat bedekt met een grote laag stof in een hoek. Als je creatief denkt is er rondom het gebouw ook voldoende mogelijkheid tot oefenen.

Klinisch (in het ziekenhuis) gaat het er ook iets anders aan toe dan in Nederland. Het ziekenhuis is ontzettend primitief. Het lijkt net een klein dorp. Alle afdelingen zijn opgesplitst in gebouwen, welke gedeeltelijk middels een overdekt pad met elkaar in verbinding staan. Alleen de OK en het Mortuarium zijn gegarandeerd van stroom door de noodaggregaat. De patiënten worden verpleegd door de verpleging. De verzorging: het wassen en voeden gebeurd hier door de familie van de patiënt zelf. Wanneer de familie te ver weg woont of geen geld heeft voor een hotel, kan men gezamenlijk gebruik maken van een grote barak gelegen achter het ziekenhuis. Deze barak is eigenlijk een kale karkas. Tientallen mensen krioelen om de barak heen. Sommige zitten rustig in de schaduw, maken een vuurtje en kinderen spelen. Voor verdere beeldvorming hoeven we denk ik niet te zorgen…

Ondanks dat het ziekenhuis oud is, is het wel enigszins schoon. Iedere dag word het bedlinnen verschoont. De gehele dag zijn schoonmakers in de weer en er hangt een penetrante ontsmettingslucht.

Tot op heden hebben we in het ziekenhuis patiënten gezien met diverse fracturen. Aangezien het momenteel Mangoseizoen is, is dit niet onlogisch! Mensen klimmen in bomen met alle gevolgen van dien. Ook zie je hier veel kinderen met een Femur (bovenbeen) fractuur. Om door te kunnen gaan met haar dagelijkse bezigheden, heeft de moeder het kind in een zak op de rug. Dit wil nogal weleens fout gaan! Sommige kinderen liggen hier vier weken non stop met beide benen in tractie. Dit om de fractuur te laten helen en een verschil in beenlengte te voorkomen. In dit geval zijn de baby’s gepositioneerd op hun buik, waardoor er een flinke Lordose (holle rug) ontstaat. De tractie word hier niet verzorgd door een gewicht, maar een doodnormale steen. Het gehele gebeuren word met sporttape vastgezet. Soms met grote blaren als gevolg! In Nederland worden we gewaarschuwd voor het feit dat sporttape niet voor iedere huid geschikt is. Hier denkt men daar totaal niet over na.

Momenteel is het regenseizoen, waardoor het aantal Malariapatiënten hoger is dan normaal. General Weakness als gevolg van Malaria, Tubercolose, HIV etc is veel voorkomend. Onze eerste patiënt, welke we maandag op bed alleen nog wat actief geleid hebben kunnen doorbewegen, is gisteren overleden.

Het (para) medisch personeel is ontzettend aardig en vooral sommige artsen willen je graag betrekken. Het is toch wel even raar als een arts je om advies vraagt, omdat hij twijfelt aan zijn diagnose. Wanneer de Pharmacy nieuwe producten ontvangt (bijvoorbeeld mechanische bloeddrukmeter) willen ze graag weten hoe wij hiermee omgaan. Ze krijgen het, maar of het praktisch is en daardoor functioneel gebruikt gaat worden is sterk de vraag.

Direct achter het ziekenhuis ligt de Nursery School. Ongeveer 200 studenten volgen hier dagelijks les en zijn tevens werkzaam in het ziekenhuis. Wat opvalt is dat, in tegenstelling tot in Nederland, het merendeel van de verpleging mannelijk is.

Naast Fysiotherapeutische handelingen houdt Joshua zich hier ook bezig met het gipsen van fracturen en klompvoetjes, HIV-testen en het maken van ECG’s.


Project Low Back Pain
Na een week van observatie, onderzoek naar de patiëntenpopulatie van de afdeling Fysiotherapie en gezien de behoefte van Joshua hebben we besloten om het onderwerp van ons project te wijzigen. In plaats van de (N)AH patiënt, met name CVA, gaan we ons richten op de behandeling van de patiënt met lage rugklachten. Gezien de afwezigheid van specialistisch apparatuur als een CT Scan, komen er weinig CVA patiënten naar het Kabanga Hospital. Ze weten namelijk dat de zorg op dit gebied elders beter is.

In het dagelijks leven doet men hier zware lichamelijke arbeid om aan primaire levensbehoefte te voorzien. Deze lichamelijke belasting en mogelijk verkeerd ruggebruik kunnen de oorzaak zijn voor lage rugklachten. Door de rugklachten kan men minder goed functioneren in het dagelijks leven en hierdoor zijn of haar gezin minder goed voorzien in primaire levensbehoefte. Gezien dit feit zijn lage rugklachten dus ook in een niet-westerse samenleving een groot probleem!

Middels ons project trachten wij een duidelijke structuur neer te zetten voor anamnese, onderzoek, behandeling, meetinstrumenten en niet te vergeten voorlichting met betrekking tot lage rugklachten. Een lastige opgave, aangezien maar een enkele patiënt hier Engels spreekt en we hierdoor nu nog afhankelijk zijn van de vertaling van Joshua. Subtiele informatie en het lezen tussen de regels door bij je anamnese is in Nederland al lastig, laat staan in deze situatie. Ook zijn mensen hier minder goed voorbereid op een lichamelijk onderzoek. Hoe ga je bijvoorbeeld een ganganalyse doen bij een vrouwelijke patiënt welke alleen een jurk aanheeft? Je kan moeilijk vragen of ze deze uittrekt, aangezien ze hier vaak niet veel onderdragen!! Wat dacht je van een simpele opdracht tijdens je lichamelijk onderzoek! Werkelijk waar je krijgt de raarste creaties te zien. Na het onderzoek volgt de uitleg. Mensen hebben hier totaal geen idee over bijvoorbeeld de functie van de spieren in hun lichaam. Ze zijn hier helemaal niet mee bezig. Buikspanning? Nooit van gehoord? Nou daar sta je dan met je goede bedoelingen…

Kortom het was een fantastische, maar turbulente eerste week vol met vele nieuwe indrukken!
Acclimatiseren, observeren en vooral verwachtingen bijstellen! Niets gebeurd hier volgens planning. Ons voorwerk en alle goede intenties zijn dan ook gedeeltelijk voor niets geweest. Maar goed…

THIS IS AFRICA!

Mr. Paul en Madam Loesie